Ngày 14 tháng 5 năm 2023 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 24/2023/NĐ-CP quy định mức lương cơ sở đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang (“Nghị Định 24”). Nghị Định 24 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2023 và thay thế các quy định hiện hành tại Nghị định số 38/2019/NĐ-CP, chính thức tăng mức lương cơ sở từ 1.490.000 đồng/tháng lên 1.800.000 đồng/tháng.
Đối tượng được tăng mức lương cơ sở
Theo quy định của Chính phủ tại Nghị Định 24, mức lương cơ sở đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang chính thức tăng từ 1.490.000 đồng/tháng lên 1.800.000 đồng/tháng từ ngày 01/7/2023. Nhóm đối tượng được tăng mức lương cơ sở theo quy định của Nghị định này bao gồm:
- Cán bộ, công chức từ trung ương đến cấp huyện theo quy định tại Luật Cán bộ, công chức năm 2008;
- Cán bộ, công chức cấp xã theo quy định tại Luật Cán bộ, công chức năm 2008;
- Viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định tại Luật Viên chức năm 2010;
- Người làm các công việc theo chế độ hợp đồng lao động quy định tại Nghị định số 111/2022/NĐ-CP;
- Người làm việc trong chỉ tiêu biên chế tại các hội được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí hoạt động theo quy định tại Nghị định số 45/2010/NĐ-CP;
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ, công nhân, viên chức quốc phòng và lao động hợp đồng thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam;
- Sĩ quan, hạ sĩ quan hưởng lương, hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ, công nhân công an và lao động hợp đồng thuộc Công an nhân dân;
- Người làm việc trong tổ chức cơ yếu;
- Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân phố.
Mức lương cơ sở tăng ảnh hưởng như thế nào đối với người lao động?
Theo Nghị Định 24, mức lương cơ sở được dùng làm căn cứ để:
- Tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật đối với các đối tượng quy định tại Điều 2 Nghị định;
- Tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định của pháp luật;
- Tính các khoản trích và các chế độ được hưởng theo mức lương cơ sở.
Như vậy, việc tăng lương cơ sở từ ngày 01/7/2023 có tác động rất lớn đến người lao động trên cả nước. Lương cơ sở không chỉ đóng vai trò là căn cứ tính mức lương của cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang… mà còn là căn cứ tính mức đóng và mức hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) đối với người lao động nói chung.
Một số khoản quan trọng được điều chỉnh tăng sau khi tăng lương cơ sở
1. Tăng mức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế:
- Tăng mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc tối đa.
Theo Quyết định số 595/QĐ-BHXH, mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định cao hơn 20 tháng lương cơ sở thì mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc bằng 20 tháng lương cơ sở. Do đó, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc tối đã sẽ tăng từ 2.384.000 đồng/tháng lên 2.880.000 đồng/tháng.
- Tăng mức đóng bảo hiểm y tế tối đa.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc tối đa chỉ bằng 20 tháng lương cơ sở. Do đó, khi lương cơ sở tăng, mức đóng BHYT tối đa của người lao động sẽ tăng từ tăng từ 447.000 đồng/tháng lên thành 540.000 đồng/tháng.
- Tăng mức đóng BHYT khi tham gia theo hộ gia đình.
Theo Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, khi tham gia BHYT theo hộ gia đình, người thứ nhất sẽ đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất. Do đó, khi lương cơ sở tăng, mức đóng BHYT của người thứ 1 tăng từ 67.050 đồng/tháng lên 81.000 đồng/tháng, dẫn đến mức đóng của các thành viên còn lại tăng tương ứng là 56.700 đồng/tháng; 48.600 đồng/tháng; 40.500 đồng/tháng và 32.400 đồng/tháng.
2. Tăng mức hưởng các loại trợ cấp, phụ cấp và các khoản khác:
- Tăng mức trợ cấp dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau ốm đau và mức dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau và mức dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở. Do đó, khi tăng lương cơ sở, các trợ cấp này tăng từ 447.000 đồng/ngày lên 540.000 đồng/ngày
- Tăng mức trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, lao động nữ sinh con hoặc người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì được trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ sinh con hoặc tháng người lao động nhận nuôi con nuôi. Trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội thì cha được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con. Khi mức lương cơ sở tăng, trợ cấp này sẽ tăng từ 2.980.000 đồng lên 3.600.000 đồng.
- Tăng mức trợ cấp một lần khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
Theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 30% thì được hưởng trợ cấp một lần. Trong đó, khi người lao động suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng năm lần mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,5 lần mức lương cơ sở. Từ 01/7/2023, khi mức lương cơ sở tăng, trợ cấp này sẽ được điều chỉnh từ 7.450.000 đồng lên 9.000.000 đồng nếu suy giảm 5% khả năng lao động; sau đó cứ suy giảm thêm 1% được hưởng thêm 900.000 đồng.
- Tăng mức trợ cấp hàng tháng khi suy giảm khả năng lao động 31% trở lên.
Theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 31% trở lên thì được hưởng trợ cấp hằng tháng. Theo đó, khi người lao động bị suy giảm 31% khả năng lao động thì được hưởng bằng 30% mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 2% mức lương cơ sở. Như vậy, từ 01/7/2023, mức trợ cấp này sẽ được tăng từ 447.000 đồng/tháng lên 540.000 đồng/tháng, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 36.000 đồng.
- Tăng mức trợ cấp phục vụ cho người bị suy giảm khả năng lao động.
Theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, trường hợp người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên mà bị liệt cột sống hoặc mù hai mắt hoặc cụt, liệt hai chi hoặc bị bệnh tâm thần thì ngoài mức trợ cấp hàng tháng, người lao động còn được hưởng trợ cấp phục vụ bằng mức lương cơ sở. Khi mức lương cơ sở tăng, trợ cấp phục vụ sẽ điều chỉnh từ 1.490.000 đồng/tháng thành 1.800.000 đồng/tháng.
- Tăng mức trợ cấp một lần khi chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
Theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, người lao động đang làm việc bị chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc bị chết trong thời gian điều trị lần đầu do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; bị chết trong thời gian điều trị chưa được giám định mức suy giảm khả năng lao động thì thân nhân người lao động sẽ được hưởng trợ cấp một lần bằng ba mươi sáu lần mức lương cơ sở tại tháng người lao động bị chết, tương ứng 64.800.000 đồng thay vì 53.640.000 đồng sau khi tăng mức lương cơ sở.
- Tăng mức dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau điều trị thương tật, bệnh tật.
Theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, người lao động thuộc trường hợp sau khi điều trị ổn định thương tật do tai nạn lao động hoặc bệnh tật do bệnh nghề nghiệp, mà cần phải nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ theo quy định tại Luật này thì được hưởng 30% mức lương cơ sở cho mỗi ngày nghỉ. Do đó, từ 01/7/2023, khi mức lương cơ sở tăng, trợ cấp này sẽ được điều chỉnh từ 447.000 đồng thành 540.000 đồng.
- Tăng mức trợ cấp mai táng.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, những người sau đây khi chết thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng: (i) người lao động đang đóng bảo hiểm xã hội hoặc đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà đã có thời gian đóng từ đủ 12 tháng trở lên; (ii) người lao động chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc chết trong thời gian điều trị do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; (iii) người đang hưởng lương hưu; hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng đã nghỉ việc được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người lao động chết. Ảnh hưởng từ sự điều chỉnh mức lương cơ sở, từ 01/7/2023, mức trợ cấp mai táng sẽ được tăng từ 14.900.000 đồng lên 18.000.000 đồng.
- Tăng mức trợ cấp tuất hàng tháng.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức trợ cấp tuất hằng tháng đối với mỗi thân nhân đủ điều kiện được hưởng theo luật định bằng 50% mức lương cơ sở. Từ 01/7/2023, mức trợ cấp sẽ tăng từ 745.000 đồng/tháng lên 900.000 đồng/tháng. Trong trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương cơ sở, tương ứng với mức điều chỉnh tăng từ 1.043.000 đồng/tháng thành 1.260.000 đồng/tháng.
- Tăng mức lương hưu thấp nhất.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức lương hưu hằng tháng thấp nhất của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đủ điều kiện hưởng lương hưu bằng mức lương cơ sở. Từ 01/7/2023, khi mức lương cơ sở tăng, mức lương hưu thấp nhất người lao động được hưởng sẽ tăng từ 1.490.000 đồng/tháng lên 1.800.000 đồng/tháng.
Lưu ý: Nội dung trình bày trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung trên có thể sẽ không còn phù hợp. Mọi yêu cầu tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ LMP Lawyers.
